Joost Michiels
Er zal in Vlaanderen wel niemand zijn die heimwee koestert naar de tijd dat tussen Oostende en Maasmechelen bijna elke pastorie op de Libre Belgique was geabonneerd. Er zal ook wel niemand treuren omwille van het verdwijnen van de destijds in Vlaanderen uitgegeven Franstalige dagbladen. Pro memorie: in Antwerpen “Le Matin”, “La Métropole” en de “Lloyd Anversois”, in Gent “La Flandre Libérale” en in Oostende “Le Courrier du Littoral” die weliswaar een weekblad was. Zo lang is dit overigens allemaal niet geleden, Le Courrier hield het voor bekeken in 1994 en de Lloyd in 2011. Dat velen onder ons inmiddels niet meer op de hoogte zijn van wat de Franstaligen over hen via deze media te weten komen -en weinige Vlamingen hebben daar ook nog belangstelling voor- is echter wel bijzonder jammer. Niet alleen omdat deze houding veel te maken heeft met de achteruitgang van de kennis van het Frans dat, draai het of keer het zoals je wilt, voor ons een belangrijke taal zal blijven, al was het maar omdat het die van een van onze grootste buurlanden is, maar vooral omdat het zowel tactisch als strategisch van groot belang is te weten hoe onze tegenstanders over ons denken.
De Vlaamse media laten op dat vlak ook verstek gaan. In de verschillende persoverzichten van de VRT (Radio 1 en Klara) wordt slechts zeer uitzonderlijk gewag gemaakt van wat in een of andere Franstalige krant te lezen staat. De Standaard publiceert weliswaar regelmatig opiniestukken van journalisten van Le Soir, die dan bijna als medewerkers van een zusterkrant worden voorgesteld, maar zwijgt tegelijkertijd dood dat diezelfde Le Soir jaren lang een vreselijke hetze gevoerd heeft tegen al wat Vlaams is en daar nog steeds mee doorgaat. In die mate zelfs dat andere Franstalige kranten hem zeer lang de ‘moniteur’ van het FDF noemden. Reken er dus maar niet op dat de snobistische neo-belgicistische redactie van deze (zelfuitgeroepen) Vlaamse ‘kwaliteitskrant’ u correct en objectief op de hoogte zal houden van de wijze waarop de Franstaligen over Vlaanderen worden geïnformeerd.
Een andere reden waarom die informatie nochtans van het grootste belang kan zijn voor mensen die de Vlaamse zelfstandigheid hoog in het vaandel hebben geschreven, is dat wij in een tijd leven waarin diepgaande binnenlandse politieke evoluties meer dan ooit afhankelijk zijn van hoe daar in het buitenland wordt over gedacht. De zogenaamde roze revolutie in Georgië en de oranje in Oekraïne zouden nooit een kans op slagen hebben gehad, indien de regeringen, die het toen in die landen nog voor het zeggen hadden, internationaal nog op enige geloofwaardigheid hadden kunnen rekenen. Omgekeerd: het Zuid-Afrikaans apartheidbewind is niet over een sterke binnenlandse oppositie gestruikeld maar onder buitenlandse politieke druk bezweken. Het komt er op neer dat wie een doorgedreven autonomie of zelfs onafhankelijkheid voor Vlaanderen nastreeft er voor moet zorgen dat het buitenland zich op zijn minst niet vijandig t.o.v. zijn project opstelt. Of beter nog, dat daar een zekere sympathie voor de Vlaamse zaak tot stand zou komen, m.a.w. dat Vlaanderen in het buitenland een goed imago opbouwt.
Het staat buiten kijf dat dit laatste voor een groot stuk mee bepaald wordt door wat buitenlandse perscorrespondenten in hun respectievelijke landen over ons vertellen. Die correspondenten wonen en werken praktisch allemaal in Brussel en de meeste onder hen verstaan geen gebenedijd woord Nederlands. De informatie over Vlaanderen waarover ze beschikken, komt dus voornamelijk uit Franstalige media. Als die negatief over ons berichten, zullen die buitenlandse verslaggevers dat a fortiori ook doen. Wanneer zo iets gebeurt is een dringende bijsturing dan ook bitter nodig. Maar wie niet weet niet deert en dus…
Het is vanuit al deze overwegingen dat we vanaf september van start zullen gaan met een rubriek die u regelmatig wil informeren over wat de Franstaligen van hun media over ons mogen te weten komen.
Een voorafgaande voorstelling van die media, van wat ze betekenen en wat hun impact is, lijkt dan ook onontbeerlijk. Vandaar deze presentatie:
Audiovisuele media
RTBF (Radio – Télévision belge de la Communauté française) Deze franstalige evenknie van de VRT is zo mogelijk nog linkser en politiek correcter dan de Vlaamse openbare omroep en beschikt net als deze laatste over twee TV zenders La Une en La Deux. Het is vooral La Une die voor de politieke informatie zorgt en die het zich dan ook af en toe veroorlooft om het Vlaams nationalisme op een bijzonder perverse manier op de korrel te nemen. Daar tegenover staat dat André Dartevelle die in 1981 een objectieve reportage over Voorpost maakte onder de naam “Crève Belgique” en in de boosheid volhardde door in dat zelfde jaar de hetze tegen het Vlaams schooltje van Komen in “Les sorcières de Commines” aan te klagen, daarna genadeloos van het scherm verdween.
Het is niet onbelangrijk te weten dat er in Wallonië en Franstalg Brussel eerder naar de Franse TV gekeken wordt dan naar die van eigen bodem. Dit kan o.m. afgeleid worden uit de deelname van veel ‘Belgen’ aan de TV quizzen van France 3.
Naast de algemene informatieradio ‘Prem1ère’ beschikt de RTBF nog over een aantal andere zenders zoals Musiq 3 , de Franstalige Klara, of Classic 21 die in klassieke pop en rock specialiseert . In tegenstelling tot de VRT die voor elke Vlaamse provincie over een regionale zender beschikt, bestaat er voor de Franstaligen maar één gelijkaardige zender VivaCité die dan wel plaatselijk nieuws van gans Wallonië brengt (jacobinisme oblige…).
RTL (Radio Télévision Luxembourg) is de Belgische poot van de grootste radio en tv groep van Europa ( 45 tv- en 32 radiostations verspreid over Griekenland, Groot Brittanië, Italië, Spanje, Rusland, Nederland, Duitsland, Frankrijk, België, Hongarije,Kroatië en uiteraard Luxemburg). Op uitzondering van politiek correcte nieuwsuitzendingen bezondigt deze Franstalige alter ego van VTM zich weinig aan politiek. Behalve dan op zondag want dan brengt RTL op de middag een lange politieke uitzending die te vergelijken is met De Zevende Dag van ‘onze’ TV 1 en meestal gepresenteerd wordt door de in Vlaanderen niet onbekende Christophe Deborsu. Op zondagavond is er ook elke week de uitzending L’ Invité, een uitgebreid interview van een of andere politieke figuur dat door Pascal Vrebos afgenomen wordt.
RTL beschikt daarenboven bij ons over twee radio omroepen voor jongeren: Club RTL en Plug RTL die het beide bijna nooit over politiek hebben.
De pers
De Brusselse kranten
Daar de politieke impact van de Franstalige Brusselse dagbladen veel groter is dan die van de Waalse, is het passend ze eerst aan bod te laten komen.
Le Soir. Is veruit het meest gelezen dagblad van Brussel en het onbetwiste vlaggenschip van de Franstalige pers uit België en heeft een onmiskenbare invloed op het stemgedrag van de hoofdstad. Zo zijn de spectaculaire verkiezingsoverwinningen van het FDF in de zestiger en zeventiger jaren zonder twijfel voor een groot deel te wijten aan de jaren lang volgehouden hatelijke anti-Vlaamse hetze die door deze krant werd gevoerd.
Le Soir is sinds jaar en dag centrum links te situeren en duidelijk vrijzinnig. De redactie onderhoudt goede relaties met het Grootoosten van België, de loge waarbij heel wat Brusselse politici aangesloten zijn en die de touwtjes in handen heeft van zowel de ULB als van de VUB. De krant houdt zich dan ook zeer strikt aan de voorschriften van de politieke correctheid.
Le Soir was bijvoorbeeld zeer lang bijzonder Joodsgezind want in Brussel wonen heel wat Franstalige Joden die vrijzinnig zijn en daarom, in tegenstelling met hun vaak zeer religieuze Antwerpse volksgenoten, op straat niet opvallen. Maar nu de mode in de weldenkende kringen gekeerd is, vaart Le Soir een pro Palestijnse koers.
De keiharde anti Vlaamse opstelling van het dagblad is echter overeind gebleven. Het komt er op neer dat elke gelegenheid te baat wordt genomen om de Vlamingen te kleineren of ze in een verkeerd daglicht te stellen. Zo bracht de krant begin juli met onverholen genoegen het nieuws dat het provinciebestuur van Oost- Vlaanderen zijn jaarlijkse 11 juli receptie had afgeschaft en koppelde daaraan de conclusie dat de belangstelling voor de taalstrijd bij de Vlamingen sterk afgenomen was zodat de franstaligen weer wat meer hoop mochten koesteren.
La Libre Belgique. Deze tijdens WO I in de clandestiniteit ontstane krant is zeer lang de vaandeldrager geweest van zowel het meest conservatieve Belgisch unitarisme als van een even conservatief katholicisme. De Libre was nu eenmaal de gazet van de pastoors. Van begrip of sympathie voor de Vlaamse verzuchtingen kon de krant nooit verdacht worden. De vijandigheid van het dagblad t.o.v. Vlaanderen was weliswaar steeds subtieler en geniepiger dan die van Le Soir.
Er zijn niet veel pastoors meer en het unitarisme heeft ondertussen plaats geruimd voor het federalisme. Dit brengt met zich mee dat het oorspronkelijk imago van de Libre sterk is vervaagd. Mutatis mutandis geldt dit ook voor de inhoud van de krant die nog amper verschilt van die van Le Soir. Net zoals bij deze laatste is er bij de Libre niets veranderd aan de houding van de krant m.b.t. de Vlamingen in het algemeen en de Vlaamse Beweging in het bijzonder.
La Dernière Heure. Een sensatieblad dat ook in sport gespecialiseerd is (de volledige naam van de krant luidt La Dernière Heure-les Sports) en weinig politiek brengt. Tussen 2007 en 2015 verloor de krant daarenboven ongeveer 50% van zijn lezers. De invloed ervan is dus verwaarloosbaar.
L’Echo. De vroegere L’Echo de la Bourse wordt uitgegeven door het uitgeversbedrijf Mediafin, een joint venture van de De Persgroep ( Het Laatste Nieuws, De Morgen…) en de Groupe Rossel (Le Soir e.a.). De krant legt zich vooral toe op economisch en financieel nieuws. Het is de Franstalige tegenhanger van de De Tijd maar met minder belangstelling voor politiek.
De Waalse kranten
De Waalse kranten maken allemaal deel uit van de groep Sudpresse die op zijn beurt afhangt van de Groep Rossel, uitgever van Le Soir en eveneens eigenaar van verschillende regionale kranten uit Frankrijk . Het is een eufemisme om van Waalse kranten in het meervoud te spreken.
Er is in feite slechts één Waals dagblad dat vijf verschillende regionale edities heeft, die elk een eigen titel hebben en een verschillende voorpagina maar verder dezelfde inhoud delen.
Het gaat om:
La Meuse voor de provincies Luik en Luxemburg
La Nouvelle Gazette voor de regio Charleroi, la Louvière
La Province voor Bergen en omgeving
La Capitale voor Waals Brabant en Brussel;
In West Henegouwen ten slotte wordt voornamelijk de Belgische uitgave van het Franse Dagblad La Voix du Nord gelezen, waarvan Sudpresse ook de eigenaar is.
Het nieuws dat die dagbladen brengen is meestel zeer lokaal. Het gaat om niet veel meer dan een aanrijding in Hout-si-Plout of een beenbreuk in Couillet-Queue. Over politiek zal u er niet veel in vernemen, al dient toch opgemerkt dat zij blijkbaar een bevoorrechte relatie met Staatsecretaris Theo Francken onderhouden waarvan ze ei zo na de woordvoerder in het zuiden van het land zijn.
De weekbladen
Er verschijnen in Franstalig België slechts twee weekbladen die politiek relevant zijn:
Le Vif/ L’Express, het belangrijkste nieuwsmagazine in Franstalig België, ontstond uit de samenwerking tussen Le Vif en het Franse L’Express. Het blad zou min of meer als een Franstalige Knack bedoeld zijn geweest. Alhoewel uitgegeven door het Vlaamse bedrijf Roularta is Le Vif/ L’Express op zijn minst even anti Vlaams als Le Soir.
Trends-tendances is een ander Franstalig product van Roularta. Het volgt het nieuws over economie, beurs en financiën, bedrijven, overheden, ondernemers, managers en immobiliën. Het is in feite de Franstalige tegenhanger van Trends. Op politiek vlak is het vrij gematigd.
Tot daar dit algemeen overzicht van de Franstalige mediawereld in België.
Vanaf de volgende keer zullen we u systematisch informeren over wat ze over ons verspreiden.