Aan solidariteit zijn er grenzen (De Tijd, 19 oktober 2012, p. 13)

door Kurt Moons en Hans Verboven

De transfers vanuit Vlaanderen naar Wallonië, die jaarlijks 16 miljard bedragen zoals VIVES vorige week becijferde, vormen een regelrechte aanslag op de welvaart en toekomst van onze kinderen. Een maatschappelijk debat hieromtrent komt vreemd genoeg nauwelijks tot stand. Anders is het gesteld in Duitsland, waar de “Länderfinanzausgleich” die voor alle ontvangende bondstaten samen niet eens het Vlaamse bedrag bereikt, al aanleiding geeft tot frictie. En in Duitsland gaat het om transfers binnen een homogene natie met dankbare ontvangers die geen verfransingsgolf aansturen.

moons

Zeker, er is nood aan inter-Belgische solidariteit, want Vlaanderen heeft baat bij een economisch sterk Wallonië. En er is tevens nood aan inter-Europese solidariteit, want Vlaanderen heeft baat bij sterke handelspartners in onze Europese binnenmarkt. Solidariteit mag evenwel geen verplichting zijn, noch een blanco cheque zonder resultaatsverbintenis. Solidariteit die als morele imperatief wordt opgedrongen, is immorele solidariteit. Veeleer dient men solidariteit op basis van een contract of verzekeringspolis te definiëren, dus onderworpen aan voorwaarden en verplichtingen. De huidige solidariteitsmechanismen in België voldoen niet aan de grondbeginselen waaraan elk verzekeringscontract moet voldoen, zoals ‘affordable premium’, subrogatie, mitigatie, risico-inperking, vrijstelling en uitsluiting bij grove nalatigheid. Het minachten van deze grondbegrippen leidt helaas tot ‘moral hazard’ en het ‘Samaritan’s dilemma’. Inkomensondersteunende gelden uit het rijkere Noorden ontnemen de politici en bevolking in het Zuiden van het land de prikkel om zelf iets aan hun lot (de economie) te doen. Hoeft het te verwonderen dat Wallonië de enige Europese regio is die de neergang van de zware industrie (nog) niet heeft kunnen verwerken. Wallonië zit gevangen in de solidariteitsval, en Vlaanderen betaalt het gelag.

De Vlaamse zorgen zijn evenwel niet beperkt tot de binnenlandse solidariteit – ook op Europees niveau worden zware borgstellingen van ons gevraagd. Heiligt het doel daarbij de liquide middelen? Wij menen van niet. De overhaaste beslissingen die men onder de druk van de eurocrisis neemt, leiden uiteindelijk naar een dwaalspoor. We hopen dat onze politieke leiders beseffen dat een transferunie zonder politieke unie waanzin is en dat verdragen en nationale parlementen als dusdanig gerespecteerd dienen te worden. Alleen zo kunnen ze vermijden dat de fouten van een individueel land – toevallig het centrum van de Unie – herhaald worden op grote schaal. De gevolgen van een belgicisering van Europa zouden desastreus zijn.

De Belgische politici die zich bij de zoveelste toegezegde steun aan de Club-Med-landen graag opwerpen als redders van de Europese idee, weten dat ze dit met Vlaams geld doen. Het zou hen sieren dit ook toe te geven. Beseffen ze echter ook dat het geduld van de Vlaamse ondernemers op is? Voelen ze aan dat de grenzen van onze solidariteit bereikt zijn? Vlaanderen kan niet langer alleen opdraaien voor het noodlijdende Wallonië, laat staan dat het daarenboven ook nog engagementen voor andere deficitaire staten op zich kan nemen. Europese hulp voor Wallonië lijkt ons wenselijk. Misschien kan de Trojka zich eens naar Namen begeven…

Om een uiteenvallen van de Europese Unie te vermijden, dient men zich goed te bezinnen over de efficiëntie en billijkheid van de huidige solidariteitsmechanismen. Voor België is het allicht te laat en daar zijn we ook niet rouwig om, maar de idee Europa is ons te kostbaar om deze verder gevaar te laten lopen.

Kurt Moons en Hans Verboven

Hans Verboven is als docent verbonden aan de Faculteit Toegepaste Economische Wetenschappen van de Universiteit Antwerpen. Hij doceert o.a. economische heuristiek, ‘corporate social responsibility‘ en Duits.

Kurt Moons heeft zijn sporen verdiend bij Brantano waar hij twintig jaar werkzaam was, waarvan vijftien jaar als algemeen directeur/CEO. Thans is hij CEO van Eddy Merckx Cycles. Sinds 2011 is Kurt Moons voorzitter van Pro Flandria, netwerk van ondernemers en academici en lid van Voka Comité Brussel en “Captains of Industry” Oost-Vlaanderen VKW.

Een recensie van het boek “Vlaanderen en Europa. Grenzen en noodzaak aan solidariteit kan u hier ophalen